Τελευταία Άρθρα

Δευτέρα 27 Ιουλίου 2015

Οι πτυχές της αηδίας: Γιατί αηδιάζουν οι άνθρωποι; (Μέρος 2ο)


Συνέχεια από το 1ο Μέρος.....


Ποιος ο λόγος που τα παιδιά δεν αηδιάζουν;


    H ηδονή (ικανοποίηση) που συνδέεται με την αηδία έχει τις ρίζες της στο συναίσθημα που νοιώθαμε κατά την βρεφική ηλικία μας όπου περπατούσαμε στα τέσσερα και είχαμε πολύ ανεπτυγμένη την αίσθηση της όσφρησης, ιδιαίτερα δε στη σεξουαλική συμπεριφορά. 

        H εξέλιξη του ανθρώπου από τετράποδο σε δίποδο και η απομάκρυνσή του όλο και περισσότερο από το χώμα, τις μυρωδιές και τη ζωώδη του υπόσταση αποτέλεσαν τη βάση για το ξεκίνημα του πολιτισμού μας ( Φρόιντ). 



     Έτσι, η ανάγκη για καθαριότητα και η ανάπτυξη του αισθήματος της αηδίας απέναντι σε καθετί που θυμίζει ότι είμαστε ζωικοί οργανισμοί, οι οποίοι έχουν εκκρίσεις, αρρωσταίνουν, αλλοιώνονται, πεθαίνουν, προέρχονται από την πολιτισμική τάση να ξεχάσουμε, να απομακρυνθούμε όσο γίνεται πιο πολύ από αυτή μας την καταγωγή. 



       Tα μικρά παιδιά, που δεν έχουν υποστεί ακόμη μεγάλη πολιτισμική επιρροή, δεν έχουν το αίσθημα της αηδίας. Kυλιούνται στα τέσσερα, θέλουν ό,τι βλέπουν να το αγγίζουν και να το βάζουν στο στόμα, δεν ενοχλούνται ούτε από τη μυρωδιά ούτε από το άγγιγμα των περιττωμάτων τους. 
 

     H διαπαιδαγώγησή τους ασκεί όμως αρκετή πίεση για να μάθουν όχι μόνο να ξεχωρίζουν τι μπορεί να φαγωθεί, τι είναι επικίνδυνο για την υγεία και τι όχι, αλλά και να σιχαίνονται και ν’ αποφεύγουν ό,τι είναι «αηδιαστικό»: Kαταρχήν, τα... κακά τους, αλλά το χώμα και τη λάσπη, οτιδήποτε οι μεγάλοι θεωρούν βρόμικο, έστω και αν οι γιατροί επιμένουν ότι τα παιδιά άφοβα μπορούν να καταπιούν κάποια βρομιά ή χώμα στα πρώτα τους χρόνια.



Πως διαμορφώθηκαν οι «κανόνες αηδίας» στις διάφορες περιόδους της ιστορίας της Ανθρωπότητας.



      Η ψυχοδυναμική θεωρία έχει συνδέσει την αηδία με αρχέγονους φόβους σεξουαλικής προέλευσης. Αυτό που μας δείχνει η διαρκής αλλαγή των «κανόνων αηδίας» ανά τους αιώνες είναι ότι η αηδία και η σιχαμάρα είναι λιγότερο συνδεδεμένες με έναν έμφυτο μηχανισμό προστασίας της σωματικής υγείας και περισσότερο με τη διανοητική και πολιτισμική εξέλιξη του ανθρώπου.
 

              Στα τέλη του 18ου με αρχές του 19ου αιώνα, ο οποίος υπήρξε για την Kεντρική Eυρώπη κυρίως ο αιώνας της σταδιακής απολύμανσης των μεγάλων πόλεων, άρχισαν να θεσπίζονται νόμοι για την απομάκρυνση των σκουπιδιών και των βόθρων, οι οποίοι βρίσκονταν ανοιχτοί σε κάθε γειτονιά.


           Απαγορεύτηκε επίσης να αφοδεύουν οι άνθρωποι και να αδειάζουν τα «δοχεία νυκτός» στο δρόμο. Φαίνεται όμως, όπως γράφουν οι ιστορικοί, ότι αυτή η εκστρατεία συνάντησε μεγάλη αντίσταση επί πολλές δεκαετίες από το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, το οποίο δεν ενοχλούνταν ιδιαίτερα από τη δυσοσμία και τη βρόμα, αλλά προτιμούσε να αφοδεύει όποτε και όπου του άρεσε, και επιπλέον να έχει σίγουρη την κοπριά για το λαχανόκηπό του, σε αντίθεση με την ανώτερη τάξη, η οποία υποστήριζε ένθερμα τα μέτρα αυτά.
 

     Τελικά, οι μεγάλες επιδημίες χολέρας και πανούκλας, και αργότερα οι επιστημονικές ανακαλύψεις σχετικά με τα μικρόβια και την αλληλεξάρτηση καθαριότητας και υγείας, δημιούργησαν τις απαραίτητες προϋποθέσεις για να γίνουν αποδεκτές και επιθυμητές η απολύμανση και η καθαριότητα. 



          Σήμερα τα σπίτια μας είναι πια φτιαγμένα και εξοπλισμένα έτσι ώστε να κρατούν όσο γίνεται μακριά ανεπιθύμητους... επισκέπτες κάθε μεγέθους. Για την αντιμετώπιση της κρυφής και φανερής βρομιάς διαθέτουμε ένα τεράστιο «οπλοστάσιο» ειδών και υλικών, που είναι φτιαγμένο έτσι ώστε να εξισορροπεί τη σιχαμάρα και το αίσθημα αηδίας. H βρομιά μένει μακριά από το πεδίο των αισθήσεών μας. 
 

        Παρατηρούμε όμως και πάλι μία μετατόπιση των «κανόνων αηδίας», η οποία ίσως να σχετίζεται, όπως πριν από διακόσια χρόνια, με τις ανάγκες της εποχής. Mπορούμε δηλαδή να συμβιώσουμε με βουνά από σκουπίδια, τα οποία δημιουργούμε οι ίδιοι και αποδεχόμαστε την ύπαρξή τους, όπως οι άνθρωποι του 18ου αιώνα τους λάκκους με τα περιττώματα. 
 

          Δεν ενοχλούμαστε ιδιαίτερα, π.χ., από πλαστικά που βρίσκονται δίπλα μας στη θάλασσα και συμβιβαζόμαστε αρκετά εύκολα με την αθέατη βρομιά από κάθε είδους απόβλητα αυτοκινήτων, μηχανημάτων, εργοστασίων, ίσως γιατί αντιλαμβανόμαστε ότι δεν μπορούμε να ζήσουμε χωρίς αυτά που προκαλούν τη βρομιά αυτή. 
 

     Θα μπορούσε να φανταστεί κανείς ότι κάποιες μελλοντικές οικολογικές καταστροφές, θα μπορούσαν να αλλάξουν σιγά-σιγά τους «κανόνες» και να μετατοπίσουν και πάλι το αντικείμενο της αηδίας.




Πότε η αηδία δυσκολεύει τη ζωή μας;


    Η υπερβολική και παράλογη αηδία μπορεί να γίνει μαρτύριο που να μας δυσκολεύει τη ζωή μας. Kαι η αηδία που αισθανόμαστε για τα έντομα, τα ποντίκια, τα ερπετά; Aυτή είναι μερικές φορές δυσανάλογα έντονη σε σχέση με τον πραγματικό κίνδυνο που διατρέχουμε από τα ζώα αυτά. 
 

        Yπάρχουν πολλές εικασίες σχετικά με αυτό, και η ψυχοδυναμική θεωρία και πάλι έχει συνδέσει την απέχθεια αυτή με αρχέγονους φόβους σεξουαλικής προέλευσης. Aυτό μπορεί να ισχύει, μπορεί και όχι. Yπάρχει όμως και μία πιο πραγματιστική εξήγηση. 
 

      H αηδία είναι ένα συναίσθημα μεταξύ φόβου, μίσους και της επιθυμίας για εξόντωση του αντικειμένου. Aκόμη, ως αηδιαστικό γίνεται αισθητό κάτι που θεωρείται ασήμαντο, ανάξιο λόγου, που δεν σκοτώνει ή δραπετεύει κανείς από αυτό, αλλά «το βγάζει απ’ τη μέση». Mπορεί λοιπόν να φανταστεί κανείς πώς αυτά τα μικρά ζώα, που σε σχέση με τον άνθρωπο είναι αδύναμα, αλλά έχουν την ικανότητα να χώνονται και μπορούν να βρίσκονται απαρατήρητα σε πολύ κοντινή απόσταση, και επιπλέον θεωρούνται άχρηστα και ασήμαντα, δεν προκαλούν το φόβο, όπως τα μεγάλα ζώα, αλλά την απέχθεια και την αηδία. 



        Έτσι, λοιπόν, το αίσθημα της αηδίας είναι κάτι που αποκτάμε αναγκαστικά καθώς μεγαλώνουμε, είναι απαραίτητο και για να προστατεύουμε την υγεία μας, αλλά και για να ζούμε ευχάριστα και αρμονικά με τους άλλους.
 

       Ταυτόχρονα όμως η υπερβολική και παράλογη σιχαμάρα μπορεί να γίνει μαρτύριο που μας δυσκολεύει τη ζωή. Aυτό ίσως μπορούμε να το αποφύγουμε, αν αναλογιστούμε ότι όλα όσα μάς προκαλούν αηδία είναι αναπόσπαστο μέρος της ζωής μας. 
 

          Στις περισσότερες περιπτώσεις έχουμε τρόπους να τα αποφύγουμε, αλλά δεν μπορούμε και δεν είναι απαραίτητο να τα εξαλείψουμε εντελώς. Ειδικά στις διακοπές είναι αναπόφευκτο να υποστούμε λίγο περισσότερη βρομιά, λίγα περισσότερα τετράποδα, εξάποδα ή... πολύποδα, αλλά είναι και δική μας υπόθεση να μην περάσουμε την πιο ωραία εποχή του χρόνου τρίβοντας και ψεκάζοντας, προκειμένου να πετύχουμε το τέλεια καθαρό και αποστειρωμένο περιβάλλον.


         Ας χαρούμε λοιπόν τις στιγμές που έχουμε στη διάθεσή μας για να χαλαρώσουμε και να έρθουμε πιο κοντά με τα αγαπημένα μας πρόσωπα, κι ας αφήσουμε κι αυτά τα άκακα ζωάκια να χαρούν τη δική τους ζωή, που η φύση μας τα χάρισε για την «οικολογική ισορροπία».


        Κι ας μη ξεχνάμε ότι κάποιοι άνθρωποι με τις πράξεις τους, είναι πιο αηδιαστικοί από τα «αθώα» έντομα. 
 

Καλές διακοπές σε όλους/ες….. Να έχετε ένα όμορφο καλοκαίρι!!!


Πηγή:www.google/ Πτυχές του συναισθήματος της αηδίας.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου