Τελευταία Άρθρα

Πέμπτη 5 Φεβρουαρίου 2015

Ποιοι είναι οι νόμοι των ηλιθίων;



Όπως όλο το σύμπαν υπόκειται σε νομοτέλεια (π.χ η κίνηση του ηλιακού συστήματος, οι πλανήτες, κ.λ.π διέπονται από φυσικούς νόμους), έτσι και η ηλιθιότητα βασίζεται σε νόμους που συνήθως όμως δεν τους λαμβάνουμε υπόψιν μας οι άνθρωποι.


Ο διάσημος Ιταλός καθηγητής του Μπέρκλεϊ, Κάρλο Τσιπόλα (1922-2000) είχε δημοσιεύσει ένα δοκίμιο το 1976, με τον τίτλο: "Οι βασικοί νόμοι της ανθρώπινης ηλιθιότητας", όπου μας έδωσε μια νέα οπτική και ενδιαφέροντα σημεία, που θεωρώ καλό θα είναι να τα επισημάνουμε. 

Σαφώς με κάποια σημεία μπορούμε να συμφωνήσουμε και με άλλα να διαφωνήσουμε.  Θεμιτό και αναμενόμενο.



Πάντως το ζητούμενο σε κάθε νοητική επεξεργασία - έχω την αίσθηση ότι είναι πιο δημιουργικό-, να ξεκινάμε με αμφιβολίες, γιατί μόνο έτσι μπορούμε να καταλήξουμε σε βεβαιότητες
 

Στην αντίθετη περίπτωση είτε εγκλωβιζόμαστε σε μια ανεπεξέργαστη ιδέα ή θεωρία είτε καταλήγουμε σε αμφιβολίες. 
 

Σύμφωνα με τον Τσιπόλα λοιπόν υπάρχουν πέντε «νόμοι» της ανθρώπινης ηλιθιότητας.


Πρώτον, πάντοτε και αναπόφευκτα όλοι υποτιμούν τον αριθμό των ηλιθίων μέσα σε έναν πληθυσμό.


Δεύτερον, η πιθανότητα κάποιος να είναι ηλίθιος είναι ανεξάρτητη από τη χαμηλή ή υψηλή επίδοσή του σε οποιονδήποτε τομέα. Επιπλέον, το ποσοστό των ηλίθιων είναι το ίδιο σε κάθε κοινωνική ομάδα. Τέλος υπάρχουν ηλίθιοι τόσο μεταξύ στρατηγών όσο και μεταξύ καθηγητών πανεπιστημίου.
 
Τρίτον, ηλίθιος είναι όποιος προκαλεί ζημιά σε άλλον άνθρωπο ή σε ομάδα ανθρώπων χωρίς να ωφεληθεί τίποτε ή παρ' ότι ζημιώνεται ο ίδιος.



Ο Τσιπόλα κατασκευάζει μια τυπολογία με κριτήριο το ποιος προκαλεί ζημιά σε ποιον και ποιος ωφελείται από τη ζημιά. Ο ηλίθιος είναι ο ένας από τους τέσσερις τύπους ανθρώπων
 
Υπάρχουν άλλοι τρεις ήτοι, ο ευφυής, ο ανήμπορος (φουκαράς) και ο κακοποιός (ληστής).


Ο ευφυής με τις ενέργειές του ωφελεί τους άλλους και επίσης ωφελείται ο ίδιος. Ο φουκαράς ωφελεί μεν τους άλλους, αλλά ζημιώνεται ο ίδιος γιατί οι άλλοι τον εκμεταλλεύονται. Και ο ληστής ζημιώνει τους άλλους για να ωφεληθεί ο ίδιος.



Τέταρτον, οι μη ηλίθιοι πάντοτε υποτιμούν τις ζημιογόνες δυνατότητες των ηλίθιων. Ξεχνούν ότι ο συγχρωτισμός με ηλίθιους αποδεικνύεται ένα ηλίθιο λάθος.


Και πέμπτον, οι πιο επικίνδυνοι άνθρωποι στον κόσμο είναι οι ηλίθιοι. Μάλιστα ο Τσιπόλα διατείνεται ότι οι ηλίθιοι είναι ομάδα πιο ισχυρή από τη Μαφία και το «στρατιωτικό - βιομηχανικό πλέγμα».



Κριτική επί της θεωρίας


Κάποιος/α που θα διάβαζε το δοκίμιο, ίσως να προέβαλλε κάποιες αντιρρήσεις, καθώς θα σκεφτόταν τους πέντε «νόμους» του Τσιπόλα. 

Εξάλλου όπως κάθε θεωρία, έχει και τους επικριτές της, έτσι και αυτή, υπόκειται σε αμφισβήτηση. 

Ας δούμε όμως ποιες μπορεί να είναι οι αντιρρήσεις, από κάποιους/ες, που μελέτησαν το δοκίμιο. 


Πρώτον, κατά τον συγγραφέα ο ηλίθιος διακρίνεται από τους υπόλοιπους με βάση ένα εξωτερικό κριτήριο: το αν ζημιώνει τόσο τους άλλους όσο και τον εαυτό του (ή έστω δεν τον ωφελεί). 
 

Αν και γίνεται κάποια φευγαλέα αναφορά στο «γονίδιο της ηλιθιότητας», δεν προτείνονται κάποια εγγενή χαρακτηριστικά που έχουν οι ηλίθιοι, όπου εξαιτίας αυτών προκαλούν ζημιές στους γύρω τους, χωρίς να ωφελούνται.


Άλλωστε, το αν πράγματι επήλθε ζημιά σε αυτόν που ενήργησε και στους γύρω του, είναι μια υποκειμενική κρίση η οποία μπορεί να μεταβληθεί με την πάροδο του χρόνου. Δηλ. αν μια μικρή ζημιά σήμερα μπορεί να προκαλέσει μεγάλο όφελος για όλους σε μεταγενέστερο χρόνο, τότε ο ηλίθιος του σήμερα μπορεί να αποδειχθεί ο προνοητικός του αύριο ή ο διορατικός του μεθαύριο.


Δεύτερον, η ζημιά ή το όφελος δεν λογίζονται μονοδιάστατα. Κανείς δεν διαμορφώνει τη ζωή του μόνο με όρους ζημιάς - οφέλους. Μπορεί κάποιος να θεωρηθεί φουκαράς επειδή δεν τον ενδιαφέρουν τα προσωπικά οφέλη αλλά η προσφορά του στην Ανθρωπότητα ή η σωτηρία της ψυχής του μετά θάνατον. (Θυμηθείτε όσοι/ες έχουν διαβάσει τον “Ηλίθιο'' του Ντοστογιέφσκι.)


Τρίτον, είναι εύλογο να παραδεχτούμε ότι υπάρχουν ηλίθιες πράξεις, όχι ηλίθιοι άνθρωποι. Δηλαδή αυτό που μας ενδιαφέρει ν' αναλύσουμε είναι η πράξη, όχι ο άνθρωπος
 

Ο Τσιπόλα δεν το δέχεται αυτό, επειδή κατατάσσει τους ανθρώπους σε έναν από τους τέσσερις τύπους με βάση τον σταθμισμένο μέσο όρο των πράξεών τους. 
 

Η αλήθεια είναι ότι όλοι μπορούμε να φερθούμε ηλίθια κάποιες φορές. Αυτό είναι κάτι που ομολογούμε συνήθως στον εαυτό μας σε στιγμές αυτοκριτικής. 
 

Η ηλιθιότητα εξαρτάται από τα πολιτισμικά συμφραζόμενά της. Δηλαδή, η κρίση εκείνου που φέρθηκε ηλίθια για τον εαυτό του, καθώς και η δική μας αποτίμηση της πράξης του, επηρεάζονται από το τι θεωρείται ηλίθιο και τι όχι κατά περιόδους σε κάθε κοινωνία.



Αυτό που επικρατεί συνήθως σε μια χώρα, όπως π.χ η Ελλάδα, όπου μετά από 5 και πλέον έτη, υφίσταται οικονομική κρίση, είναι η ανάλυση των τεκταινομένων, με βάση τους χαρακτηρισμούς προσώπων. παρά η διερεύνηση π.χ. κατασκευαστικών λαθών της ευρωζώνης, δομικών εθνικών παθολογιών, λαθεμένων αποφάσεων και άλλων γεγονότων.


Ο Τσιπόλα πάντως γράφει ότι «σε μια χώρα που έχει πάρει την κάτω βόλτα το ποσοστό των ηλίθιων είναι σταθερό, ωστόσο παρατηρείται μεταξύ αυτών που κατέχουν την εξουσία μια δραματική εξάπλωση των ληστών με καλπάζουσα ηλιθιότητα... και μεταξύ όσων δεν μετέχουν στην εξουσία μια εξίσου ανησυχητική αύξηση των φουκαράδων».


Συμπληρωματικά, ξαναγυρίζοντας στους «νόμους», ο ΧάνλονΧάινλαϊν) μας λέει: « ποτέ μην αποδίδεις στην κακοήθεια αυτό που εξηγείται επαρκώς με την ηλιθιότητα», ο δε Αλέξανδρος Δουμάς υιός: «Προτιμώ τους κακοποιούς από τους ηλίθιους, γιατί οι κακοποιοί μερικές φορές ξεκουράζονται», ή όπως το έχω δει αρκετές φορές σε αναρτήσεις στο Facebook: «Ποτέ μην τα βάζετε με ηλιθίους. Θα σας κερδίσουν λόγω εμπειρίας,» .



Να είστε όλοι/ες υγιείς και ευτυχισμένοι!!!



Πηγή: www.google/ Η ηλιθιότητα στοιχείο των ανθρώπων.





Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου