Ψυχολογία και Επικοινωνία

Θέματα ψυχολογίας, διαπροσωπικές σχέσεις, διαχείριση κρίσης ή πένθους, τεστ προσωπικότητας, κατάθλιψη, διαταραχές προσωπικότητας, οικογενειακές σχέσεις, θεραπεία ζεύγους, διεύρυνση αυτογνωσίας, θεραπευτική σχέση, θεραπευτικές προσεγγίσεις, ανθρώπινες ιστορίες

Τετάρτη 13 Αυγούστου 2014

Η αγάπη άνευ όρων….είναι το μυστικό της ανάπτυξης και δημιουργίας!!!

Όλοι μιλάμε γι’ αγάπη, αποδοχή και θετική αναγνώριση στα παιδιά μας. Αλήθεια το να τα αγαπάμε απλώς είναι αρκετό; Και πως αντιλαμβάνεται ο καθένας την αγάπη; Σύμφωνα με τον ψυχολόγο Καρλ Ρότζερς τα παιδιά δεν τα αγαπάμε απλώς αλλά πρέπει να τα αγαπάμε άνευ όρων γι΄ αυτό που είναι, όχι γι΄ αυτό που κάνουν.

Οι νέοι γονείς εγκλωβισμένοι από τα δικά τους βιώματα, προσπαθούν να βαδίσουν στην αλάνθαστη «πεπατημένη», δηλ. να γίνουν και αυτοί (όπως οι δικοί τους γονείς) «γονείς υπό όρους», όπου αυξάνουν τη στοργή και την τρυφερότητα όταν το παιδί είναι «καλό» και την περιορίζουν ή δεν την δίνουν όταν δεν είναι.

Άλλη προσέγγιση όπως αυτή του Φιλ Μακγκρό που αναφέρεται στο βιβλίο του «Family First» είναι ότι «πρέπει να προσφέρουμε με φειδώ στα παιδιά αυτά που χρειάζονται ή με τα οποία χαίρονται, να τα μετατρέπουμε σε επιβραβεύσεις που θα τους προσφέρουμε ή θα τους αρνούμαστε ώστε να «συμπεριφέρονται σύμφωνα με τις επιθυμίες μας…. ένα από τα πιο ισχυρά νομίσματα για ένα παιδί, είναι η αποδοχή και η έγκριση των γονιών του».

Ας αναρωτηθούμε πάνω σε αυτές τις θέσεις:

- Μήπως με αυτόν τον τρόπο τα παιδιά διδάσκονται ότι τα αγαπούν και ότι είναι αξιαγάπητα μόνον όταν κάνουν οτιδήποτε αποφασίζουμε εμείς οι γονείς ότι είναι καλό;

- Μήπως ο έπαινος μετατρέπεται σε μια άλλη μορφή ελέγχου, ανάλογη της τιμωρίας;

Η Προσωποκεντρική προσέγγιση (Ρότζερς) πάντως πρεσβεύει ότι με τη στάση αυτή, τα παιδιά μπορεί να χρειαστούν κάποια στιγμή ψυχολόγο για να τους δώσει, αυτός μέσω της ψυχοθεραπείας, την άνευ όρων αποδοχή, την οποία δεν βρήκαν απ’ τους γονείς τους.

Σύμφωνα με μια έρευνα που διεξήγαγαν τρεις ψυχολόγοι (Avi Assor, Guy Roth και Edward Detsi) και αφού ρώτησαν περισσότερους από 100 φοιτητές αν η αγάπη που είχαν δεχθεί από τους γονείς τους φαινόταν να εξαρτάται από αν πετύχαιναν στο σχολείο, αν διακρίνονταν στα αθλήματα, αν ενδιαφέρονταν για τους άλλους ή αν κατέπνιγαν αισθήματα όπως ο θυμός, η ζήλια και ο φόβος, αποδείχθηκε ότι τα παιδιά που δέχονταν αυτήν την υπό όρους αγάπη ήταν πιθανότερο να ενεργούν σύμφωνα με τις επιθυμίες των γονέων.

Η αλήθεια όμως είναι ότι ένα τέτοιο κίνητρο δηλ. να ικανοποιεί κάποιος/α τις επιθυμίες των άλλων –γονέων- για να πάρει αγάπη και αποδοχή, παράγει και επώδυνα συναισθήματα σ’ αυτόν/ην, δεν είναι απλώς μια διαπροσωπική ανταλλαγή (συναλλαγή).

Τα παιδιά κάτω από αυτές τις συνθήκες έχουν την τάση να δυσανασχετούν με τους γονείς τους, να τους κατηγορούν και να τους εχθρεύονται.

Επίσης αισθάνονται ότι ο τρόπος που ενεργούν οφείλεται περισσότερο σε μια επώδυνη «ισχυρή εσωτερική πίεση», παρά στην αίσθηση ότι η επιλογή είναι δική τους και αυτό δημιουργεί ανθυγιεινά (τοξικά) αισθήματα και σκέψεις «εσωτερικού καταναγκασμού».

Τέλος η ικανοποίηση και η χαρά τους έπειτα από μια επιτυχία, είναι συνήθως μικρής διάρκειας και συχνά αισθάνονται είτε ενοχή είτε ντροπή ή αδιαφορία.

Όλες οι μελέτες συγκλίνουν στο συμπέρασμα ότι: το να επαινούμε τα παιδιά επειδή έκαναν κάτι σωστό δεν αντισταθμίζει τα αρνητικά συναισθήματα που τους δημιουργούνται όταν παίρνουμε πίσω την αγάπη μας ή τα τιμωρούμε επειδή κάνουν κάτι λάθος.

Και εδώ είναι καλό να τονίσουμε ότι και οι δύο παραπάνω συμπεριφορές είναι, αντιπροσωπευτικά παραδείγματα γονικής αγάπης υπό όρους και είναι και τα δύο, ανασταλτικά τόσο για την ανάπτυξη και εξέλιξη των παιδιών μας, όσο και για την διατήρηση των φυσικών συναισθημάτων τους. (Αγάπη, φόβος, θλίψη, ζήλια και φόβος).

Βεβαίως όλοι μας σαν γονείς αυτό που θα απαντούσαμε «εν χορώ» είναι ότι σαφέστατα και αγαπάμε τα παιδιά μας άνευ όρων και μάλιστα χωρίς διακρίσεις. Είναι έτσι όμως τα πράγματα;

Το ζητούμενο δεν είναι τι λέμε εμείς (πάντα ο άνθρωπος αισθάνεται την ανάγκη να υπερασπιστεί τον εαυτό του και τις πράξεις του), αυτό που έχει αξία είναι «ν’ ακούσουμε» τι αισθάνονται τα παιδιά – αν βιώνουν την αγάπη άνευ όρων ή όχι, αν όταν αποτυχαίνουν σε κάποια προσπάθειά τους εμείς ως γονείς βρισκόμαστε δίπλα τους για να τους υπενθυμίσουμε ότι τα αγαπάμε και τα αποδεχόμαστε γι’ αυτό που είναι και όχι γι’ αυτό που καταφέρνουν.

Ακούγεται εύκολο και απλό. Το κάνουμε όμως; Δυστυχώς έχω πολλές επιφυλάξεις για πολλούς από εμάς.

Μια όμορφη ιστορία που μου εγχείρισε κάποια φίλη, θα ήθελα να την μοιραστώ μαζί σας. Εκτιμώ ότι έχει σχέση με το θέμα μας, αλλά όπως και να είναι, κάτι θα μας δώσει.

Όταν ήταν νέος ο διάδοχος ενός Βασιλείου, ο Νάσερ, φύτεψε έναν κήπο με λουλούδια.

Ανάμεσα στα λουλούδια όμως βγήκαν στον κήπο και άγρια ραδίκια.

Θέλοντας να απαλλαγεί από αυτά ο Νάσερ ζήτησε τις συμβουλές άλλων κηπουρών από κοντινά και μακρινά μέρη, αλλά καμιά γνώμη δεν έφερε αποτελέσματα.

Τελικά, ο νέος άνδρας ταξίδεψε μέχρι το παλάτι του βασιλιά για να ζητήσει τη συμβουλή του σοφού κηπουρού του.

Δυστυχώς όμως, είχε ήδη δοκιμάσει όλους τους τρόπους που του σύστησε και αυτός ο κηπουρός.

Έμειναν και οι δύο σιωπηλοί για πολύ ώρα μαζί.

Τελικά, ο κηπουρός του βασιλιά κοίταξε τον Νάσερ και του είπε:

«Λοιπόν … τότε, το μόνο πράγμα που σου προτείνω είναι να μάθεις να τα αγαπάς, μόνο να τα αγαπάς….».

Ο κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός και ανεπανάληπτος, με τα προτερήματά αλλά και τα ελαττώματά του, με τα ταλέντα (όλοι διαθέτουμε κάπου ταλέντο) αλλά και τις αδυναμίες του. Αυτό το ‘’πακέτο’’ των διαφορετικών χαρακτηριστικών είναι που δίνει ομορφιά, ενδιαφέρον, έκπληξη και δράση στις ανθρώπινες ψυχές.

Αυτό το ‘’πακέτο’’ είναι που δημιούργησε Παρθενώνα, αυτό που γέννησε την φιλοσοφία, αυτό που ανέπτυξε επιστήμες, αυτό που γαλούχησε ήρωες, αυτό που μετατρέπει τον άνθρωπο από -α- μικρό σε –Α- μεγάλο, αυτό που μένει αιώνιο.

Το δυσκολότερο επίτευγμα στη ζωή μας είναι η άνευ όρων αγάπη. Όποιος το έχει επιτύχει, έχει πραγματικά κατακτήσει σε όλες τις διαστάσεις τη ζωή. Η συστημική θεραπεύτρια Virginia Satir έχει περιγράψει τόσο ωραία την άνευ όρων αγάπη που δεν μπορώ να αντισταθώ στον πειρασμό να μη το παραθέσω. Λέει λοιπόν:
Θέλω να σ' αγαπώ χωρίς να σε πνίγω
να σ' εκτιμώ χωρίς να σε επικρίνω,
να σ' ακολουθώ χωρίς να παρεμβαίνω,
να σε προσκαλώ χωρίς να απαιτώ,
να σε αφήνω χωρίς ενοχές,
να σε κρίνω χωρίς μομφές,
και να σε βοηθώ χωρίς προσβολές.
Αν μπορώ να έχω τα ίδια και από σένα,
μπορούμε στ' αλήθεια να συναντηθούμε
και να ωφεληθούμε.

Δεν είναι υπέροχο; Αυτό αν το μάθουμε, αλλάζει άρδην όλη η ζωή μας.

Αγαπώντας τον εαυτό μας χωρίς όρους, σαν ανθρώπινη οντότητα με όλα τα προαναφερθέντα χαρακτηριστικά, αγαπάμε τα παιδιά μας, τους γονείς μας, τους φίλους, τους άλλους ανθρώπους, ολόκληρη την Ανθρωπότητα.

Και κάτι σπουδαίο να μη καταφέρει να κάνει κάποιος (εφεύρεση, εξέλιξη επιστήμης, κ.λ.π) που να «έχει να λέει ο κόσμος», απλά και μόνο, το να αποδέχεται και ν’ αγαπάει τον εαυτό του και τους άλλους άνευ όρων, είναι ότι πιο μεγαλειώδες μπορεί να προσφέρει στην Ανθρωπότητα.