Τελευταία Άρθρα

Τρίτη 22 Απριλίου 2014

Πως αναγνωρίζω και αντιμετωπίζω την μεταιχμιακή διαταραχή της προσωπικότητας (ΜΔΠ);


Είναι απορίας άξιο, πως μερικοί άνθρωποι όταν ακούν ή έρχονται σε επαφή με άτομα  που υποστηρίζονται ψυχολογικά για κάποια θέματά τους, είτε δυσφορούν είτε βάζουν ταμπέλες στους ανθρώπους αυτούς, του τύπου ‘’ασθενής’’, ‘’τρελός’’ κ.λ.π, αγνοώντας ότι όλοι οι άνθρωποι βιώνουμε προβλήματα και δυσκολίες και γι’ αυτό το λόγο χρειαζόμαστε  κάποια στιγμή, μια μορφής υποστήριξη.

Αρνούνται με πείσμα να σκεφτούν ότι ίσως και αυτοί θα ήταν χρήσιμο να επεξεργαστούν κάποια συναισθήματά τους (ένα είναι η στάση τους απέναντι στη ψυχοθεραπεία και η προκατάληψή τους  στους ψυχολόγους κ.λ.π) και το μόνο που διακηρύσσουν με στόμφο είναι «Εγώ είμαι μια χαρά, δεν είμαι τρελός», «Τα έχω βρει με τον εαυτό μου..» και άλλα πολλά ‘’ωραία’’, που όμως δεν ξέρω πόσο αντιστοιχούν με την πραγματικότητά τους.

Η αντίσταση αυτών των ανθρώπων, ερμηνεύεται από ψυχολογικής πλευράς, που βασικά είναι ο φόβος της αυτοαποκάλυψης και η εσωτερική επαφή με τον εαυτό τους, δηλ. με τα συναισθήματά τους.

 Ξέρετε, πολλοί το κάνουμε, προτιμούμε να αγνοούμε και να απωθούμε συναισθήματα, σκέψεις και συμπεριφορές παρά να τ’ αντιμετωπίζουμε. Νοιώθουμε ότι είναι πιο ανώδυνο και βοηθητικό, να μην ασχολούμαστε με ότι μας ταράσσει και μας δημιουργεί σύγχυση και αίσθημα αναξιότητας.



Σαφώς και δεν είναι έτσι τα πράγματα, γιατί το μόνο που κάνουμε είναι να συσσωρεύουμε ‘’άχρηστα και τοξικά πράγματα’’, στην ‘’αποθήκη’’ της ψυχής μας. Και δεν είναι ότι τα κουβαλάμε και μας βαραίνουν, το σημαντικό είναι ότι δεν βρίσκεται χώρος ελεύθερος για να βάλουμε μέσα στην ''αποθήκη'' μας,  εύχρηστα, όμορφα και δημιουργικά συναισθήματα.

Είναι απαραίτητο λοιπόν ν' αδειάσουμε την  ‘’αποθήκη μας’’, με ότι δεν μας βοηθά και μας καθηλώνει  και να την γεμίσουμε με αυτά που μας κάνουν να αισθανόμαστε περήφανοι και χαρούμενοι για την μοναδικότητά μας, την ανθρωπιά μας, τον εαυτό μας.

Ο λόγος που παραθέτω, μέσω αυτής της επικοινωνίας, διάφορες διαταραχές προσωπικότητας είναι αφ’ ενός να μπορούμε να διακρίνουμε κάποια χαρακτηριστικά σε ανθρώπους που ερχόμαστε σε επαφή, αφ’ ετέρου να δούμε κι εμείς, ίσως κάποια ‘’τυφλά μας σημεία’’ , όπως τα αποκαλεί ο Irvin Yallom. Χωρίς να έχω πρόθεση ν’ ανησυχήσω κανένα/μια σας, θεωρώ ότι σε όλους μας λίγο – πολύ, κάποια δυσλειτουργικά κομμάτια, μας ταλαιπωρούν. Αν τα αναγνωρίσουμε, εκτιμώ ότι είναι ένα μεγάλο βήμα για να βρούμε τον δρόμο για την αυτογνωσία μας και να φέρουμε τη χαρά στη ζωή μας.

Το θέμα που θα διαπραγματευτούμε, είναι η Μεταιχμιακή διαταραχή της προσωπικότητας (BORDERLINE). 

Ας δούμε τα χαρακτηριστικά της και πως αντιμετωπίζεται.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά;

Το βασικό χαρακτηριστικό της διαταραχής αυτής είναι μια μεγάλη αστάθεια που εκφράζεται σε διάφορες διαστάσεις της ζωής του ατόμου, όπως οι διαπροσωπικές σχέσεις, η εικόνα του εαυτού και η συναισθηματική διάθεση, καθώς και η έντονη παρορμητικότητα.

Ιδιαίτερα χαρακτηριστική είναι η αντίδραση των ατόμων με Μεταιχμιακή Διαταραχή της Προσωπικότητας (ΜΔΠ) σε πραγματική ή φανταστική εγκατάλειψη. Μόλις νιώσουν ότι κάποιο άτομο τα αφήνει (είτε πρόκειται για χωρισμό είτε πρόκειται για προσωρινή απομάκρυνση ή ταξίδι είτε ακόμη για καθυστέρηση σε ραντεβού ή για την αναγγελία του τέλους μιας ψυχοθεραπευτικής ώρας) πλημμυρίζονται από φόβο ή και πανικό και ακόμα από θυμό και οργή. Κι αυτό, γιατί δεν αντέχουν να είναι μόνα τους και επίσης γιατί η «εγκατάλειψη» ίσως εκλαμβάνεται ως απόρριψη και ότι σημαίνει πως αυτά είναι «κακά».

Στις ακραίες προσπάθειες να αποφύγουν την εγκατάλειψη μπορεί να κάνουν παρορμητικά απόπειρες αυτοκτονίας ή αυτοακρωτηριαστικές πράξεις (π.χ. να κοπούν, να καούν).

Οι διαπροσωπικές σχέσεις είναι έντονες και ασταθείς. Τα άτομα αυτά μπορεί να εξιδανικεύσουν και να «κολλήσουν» κυριολεκτικά πάνω σε άτομα που μπορούν να τα δώσουν φροντίδα ή σε ερωτικούς συντρόφους και πολύ γρήγορα, όμως, να αλλάξουν από την εξιδανίκευση στην υποτίμηση (ότι δηλ. το άλλο άτομο δεν τα φροντίζει αρκετά, δεν νοιάζεται ή δεν τα αγαπά αρκετά), καθώς ο αμυντικός μηχανισμός του διαχωρισμού είναι στη διαταραχή αυτή κυρίαρχος.

Γενικά, οί σχέσεις είναι χαώδεις, καθώς τα άτομα αυτά αλλάζουν απότομα και δραματικά την άποψη τους για τους άλλους και όταν απογοητεύονται ή νιώθουν ότι τα εγκαταλείπουν πολύ εύκολα αντιδρούν με έντονη απαιτητικότητα και θυμό, που άλλωστε τα χαρακτηρίζει ως ένα από τα βασικότερα συναισθήματα που νιώθουν.

       Υπάρχει σοβαρή διαταραχή της ταυτότητας, που εκδηλώνεται ως αστάθεια της εικόνας ή της αίσθησης του εαυτού. Δηλαδή, οί στόχοι, οί αξίες, οί επαγγελματικές φιλοδοξίες και τα σχέδια για καριέρα, η σεξουαλική ταυτότητα, το είδος των φίλων κτλ. συνεχώς αλλάζουν απότομα και δραματικά.

Η συμπεριφορά τους είναι παρορμητική, απρόβλεπτη και έντονα αυτοκαταστροφική. Επανειλημμένες απόπειρες αυτοκτονίας ή αυτοακρωτηριαστική συμπεριφορά είναι πολύ συχνές (υπολογίζεται ότι 8% ως 10% των ατόμων αυτών πεθαίνουν αυτοκτονώντας, ιδιαίτερα αν έχουν συνοδό κατάθλιψη ή χρήση ουσιών) και συνήθως εμφανίζονται ως αντίδραση στην εγκατάλειψη, στην απόρριψη ή στην πιθανότητα να επωμισθούν ευθύνες.

Η συναισθηματική διάθεση παρουσιάζει πολύ μεγάλη αστάθεια, καθώς το άτομο αντιδρά έντονα συναισθηματικά στο παραμικρό στρες. Οί συναισθηματικές διαθέσεις που εναλλάσσονται είναι η δυσφορία (που είναι και η επικρατούσα διάθεση), η ευερεθιστότητα, το άγχος, ο θυμός, ο πανικός, η απελπισία. Χαρακτηριστική είναι, όπως είπαμε, η εύκολη κινητοποίηση και η δυσκολία ελέγχου του θυμού.

Ακόμα, τα άτομα αυτά παραπονούνται για χρόνια αισθήματα κενού και βαθιάς μοναξιάς. Σε καταστάσεις έντονου στρες (π.χ. φόβος εγκατάλειψης ή πραγματική εγκατάλειψη) μπορεί να εμφανισθούν παροδικά παρανοειδής ιδεασμός, παραισθήσεις ή διασχιστικά συμπτώματα (π.χ. αποπροσωποποίηση).
  
Πως αναγνωρίζεται η διαταραχή;

Ένας εκτεταμένος τύπος αστάθειας των διαπροσωπικών σχέσεων, της εικόνας του εαυτού και των συναισθημάτων και έντονης παρορμητικότητας που αρχίζει νωρίς στην ενήλικη ζωή και είναι παρών σε μία ποικιλία καταστάσεων, όπως φαίνεται από πέντε (ή περισσότερα) από τα παρακάτω:

(1) ξέφρενες προσπάθειες του ατόμου να αποφύγει πραγματική ή φανταστική εγκατάλειψη.
(2) ένας τύπος ασταθών και έντονων διαπροσωπικών σχέσεων που χαρακτηρίζονται από εναλλαγές μεταξύ των ακραίων περιπτώσεων της εξιδανίκευσης και της υποτίμησης
(3) διατάραξη της ταυτότητας: έντονα και επίμονα ασταθής εικόνα ή αίσθηση του εαυτού
(4) παρορμητικότητα σε τουλάχιστον δύο τομείς που είναι δυνητικά αυτοκαταστροφικοί (π.χ. ξόδεμα χρημάτων, σεξ, κατάχρηση ουσιών, απρόσεκτη οδήγηση, επεισόδια υπερφαγίας).
(5) επανειλημμένη αυτοκτονική συμπεριφορά, χειρονομίες ή απειλές ή αυτοακρωτηριαστική συμπεριφορά
(6) συναισθηματική αστάθεια οφειλόμενη σε έντονη αντιδραστικότητα της διάθεσης (π.χ. έντονη επεισοδιακή δυσφορία, ευερεθιστότητα ή άγχος που συνήθως διαρκεί για λίγες ώρες και μόνο σπάνια περισσότερο από λίγες μέρες)
(7) χρόνια αισθήματα κενού
(8) απρόσφορος, έντονος θυμός ή δυσκολία ελέγχου του θυμού (π.χ. συχνά ξεσπάσματα θυμού, συνεχής θυμός, επανειλημμένα το άτομο έρχεται στα χέρια)
(9) παροδικός, σχετιζόμενος με στρες παρανοϊκός ιδεασμός ή σοβαρά διασχιστικά συμπτώματα


Ποια είναι η Θεραπεία; 

Η ψυχοθεραπεία ατομική ή ομαδική είναι η θεραπευτική προσέγγιση που μπορεί να βοηθήσει αυτούς τους ανθρώπους. Εξαιτίας των έντονων αλλαγών στα συναισθήματα τους απέναντι στον θεραπευτή (εναλλαγές εξιδανίκευσης και υποτίμησης) τόσο η μεταβίβαση όσο και η αντιμεταβίβαση είναι πολύ έντονες και η θεραπεία δύσκολη και προβληματική.

Εκρήξεις οργής και απόπειρες αυτοκτονίας είναι συχνές και αποτελούν σοβαρό πρόβλημα. Συχνά, επίσης, είναι τα αντιμεταβιβαστικά αισθήματα της ενοχής, της οργής ή της έντονης απογοήτευσης του θεραπευτή. Παροδικά ψυχωτικά επεισόδια είναι επίσης συχνά. Αρκετές φορές χρειάζεται νοσηλεία. Αν συνυπάρχει Διαταραχή της Διάθεσης - Μείζων Καταθλιπτική Διαταραχή, Διπολική Διαταραχή κτλ. μπορεί να χρειασθεί και η ανάλογη φαρμακευτική αγωγή. 


Μολονότι άλλοι ψυχοθεραπευτές προτείνουν  υποστηρικτική  ψυχοθεραπεία και άλλοι αποκαλυπτική, ίσως ο συνδυασμός και των δύο προσεγγίσεων ανάλογα με το επίπεδο λειτουργίας του ατόμου είναι η προτιμότερη προσέγγιση.

Οπωσδήποτε, όμως, η βασικότερη δουλειά θα γίνει μέσα από τη σχέση με τον θεραπευτή, της οποίας η ανάλυση και θεραπευτική βελτίωση θα αντανακλάσει στις άλλες σχέσεις του  ατόμου.

Η ψυχοθεραπευτική προσέγγιση μπορεί να συμπεριλάβει είτε γνωστικές τεχνικές, οί οποίες μπορεί να διορθώσουν την τάση των ατόμων αυτών να βλέπουν τους άλλους και τον εαυτό τους είτε ως «απόλυτα καλούς» είτε ως «απόλυτα κακούς» είτε συμπεριφορικές τεχνικές στην προσπάθεια να ελεγχθούν οί αυτοακρωτηριαστικές και άλλες παρορμητικές συμπεριφορές (π.χ. μείωση των προνομίων λόγω παρορμητικής συμπεριφοράς).

          Φαρμακευτικά, χαμηλές δόσεις αντιψυχωτικών μπορεί να βοηθήσουν τις αντιληπτικές διαταραχές. Επειδή υπάρχει αυξημένος  κίνδυνος  αυτοκτονίας, οποιαδήποτε φαρμακευτική αγωγή πρέπει να δοθεί με περισσή προσοχή στα  άτομα αυτά.

Η γνώση είναι δύναμη, μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο αναφέρομαι  και θα συνεχίσω να παραθέτω τόσο προσωπικές μου σκέψεις όσο και επιστημονικά τεκμηριωμένες περιπτώσεις δυσλειτουργικών συμπεριφορών, γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε, ότι είμαστε άνθρωποι και εμείς καλούμαστε συνεχώς ν’ αντιμετωπίζουμε τις διάφορες καταστάσεις της ζωής.

Καλό είναι λοιπόν να γνωρίζουμε και να μην πανικοβαλλόμαστε. Γιατί  απλά ο πανικός….. μας κλέβει ζωή.. και είναι για όλους μας πολύτιμη.


Να είστε πάντα  υγιείς και αισιόδοξοι….. Καλή Ανάσταση!!! 

Πηγή: www/ Διαταραχές και αντιμετώπιση.



                                

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου